We reflecteren op onze organisatie, op onszelf. En vooral blijven we ons uit alle macht inzetten om onze universiteit en samenleving rechtvaardiger te maken.

Het statement van de VU over racisme en de Black Lives Matter-protesten leverde de nodige aandacht op. Sommigen waren blij dat de universiteit zich uitsprak, anderen meenden dat de VU haar geschiedenis en identiteit bij het afval had gezet. We zitten nu eenmaal in een gepolariseerd debat waarin zowel de pijn over discriminatie als de angst voor het verlies van een Nederlandse identiteit op tafel komt. Maar het meest belangrijk was misschien de vraag wat we dan concreet gingen doen…

Voor de Vrije Universiteit is diversiteit een vanzelfsprekendheid, een rijkdom en een uitdaging. We zijn blij met onze veelkleurige studentenpopulatie en we willen de verschillen in ons onderzoek en onderwijs serieus nemen. Diversiteit verrijkt ons denken, verhoogt creativiteit en zorgt ervoor dat we als onderwijs- en kennisinstituut de samenleving vertegenwoordigen en alle perspectieven en benaderingen mee kunnen nemen. Maar soms schuurt het ook, als we door onze ervaringen of overtuigingen tegenover elkaar komen te staan. Die uitdagingen moeten we ook serieus oppakken.

Diversiteit breder trekken

Diversiteit gaat over veel meer dan huidskleur. Het gaat ook over gender, seksuele geaardheid, cultuur en religie, leeftijd, functiebeperkingen, enzovoorts. Terzijde: dat woord ‘functiebeperking’ zegt al dat we uitgaan van een ‘normaal’ functioneren dat bij sommigen ‘beperkt’ is. Diversiteit is ook: vragen in hoeverre de universiteit is afgestemd op een bepaalde ooghoogte, loopsnelheid of bepaalde manieren waarop visuele, auditieve en sociale prikkels verwerkt worden. Wie wordt daardoor benadeeld? En wie bevoordeeld? Iedereen is verschillend. Elk van ons is een kruispunt van eigenschappen, waarbij sommige leiden tot bevoordeling en andere tot benadeling. Als altijd de meerderheid als norm genomen wordt, vallen velen buiten de boot.

Slechts 1 procent van onze wetenschappers heeft een niet-westerse migratieachtergrond

De Vrije Universiteit voert al jaren actief diversiteitsbeleid en we doen dat vanuit drie thema’s. Ten eerste willen we dat de samenstelling van de VU-gemeenschap voldoende divers is. Het is belangrijk voor de VU, maar ook voor de samenleving dat iedereen in gelijke mate toegang heeft tot de universiteit, studenten zowel als medewerkers. Maar terwijl ruim 14 procent van onze studenten uit een gezin komt met een niet-westerse migratieachtergrond, is dat bij onze wetenschappers slechts 1 procent. Het percentage vrouwelijke hoogleraren neemt toe dankzij effectief beleid. Nu gaan we ook werken aan culturele diversiteit onder medewerkers en stimuleren we getalenteerde studenten tot een academische loopbaan. De dienst HRM analyseert of bepaalde vacatureteksten groepen aantrekken of afstoten. Misschien zouden we dit ook kunnen doen bij de wervingsteksten voor opleidingen.

Seksuele en genderdiversiteit

Ten tweede willen we dat iedereen gelijke kansen heeft en zich onderdeel voelt van de VU-gemeenschap. Maar studiesucces blijkt te verschillen tussen groepen studenten en studenten met een minderheidsidentiteit ervaren bovengemiddeld veel discriminatie en uitsluiting (zie onderzoek Belonging@VU). Gelijke kansen en erbij horen gaan ook over de structuur en de heersende beelden. Daarom keken we bijvoorbeeld recent met Wo&Men@VU naar de portretten van mannelijke en vrouwelijke hoogleraren en het beeld van ‘de ideale wetenschapper’? Met VU Pride maken we ruimte voor seksuele en genderdiversiteit. En met VU Family spraken we over de ervaringen van studenten met racisme. Omdat iedereen erbij hoort op de VU.

Inclusiviteit

Ten derde willen we dat wat ons onderwijs en onderzoek divers en inclusief zijn. Het VU Mixed Classroom Onderwijsmodel verrijkt het onderwijs doordat docenten en studenten leren verschillen in aanpakken, perspectieven, vaardigheden en ervaringen op vruchtbare wijze te benutten. Sinds 2013 hebben we Curricula-scans die opleidingen helpen diversiteit en inclusiviteit in kaart te brengen en te verbeteren. Dat gaan we weer meer inzetten. En we willen de maatschappelijke discussie over racisme, slavernij en dekolonisering serieus nemen en vragen wat dat betekent voor ons als VU-gemeenschap en voor onze wetenschapsbeoefening.

Niet-westerse wetenschap

Daar liggen kritische en soms pijnlijke vragen, maar ook concrete mogelijkheden om dingen te veranderen. Dragen ons huidige internationaliserings- en openaccessbeleid bij aan wereldwijde verbindingen of (onbedoeld) aan extra ongelijkheid? Wordt niet-westerse wetenschap ook serieus genomen? Zijn ook publicaties van vrouwelijke wetenschappers onderdeel van de leerstof? Richten onderzoeksprojecten zich impliciet alleen op de ‘normgroep’ (vaak de witte niet-gehandicapte heteroseksuele cisgender man tussen 20 en 50) of is de blik breder? Voor onze kennis van economie, gezondheidszorg, techniek, onderwijs, geschiedenis, enzovoorts, en voor het ontwikkelen van maatschappelijk relevante wetenschap is die brede blik onontbeerlijk.

Marieke Slootman, diversity officer onderwijs

Maurice Crul, diversity officer onderzoek

Wim Haan, diversity officer campus en community

Zarina Shaikh-Druiventak, diversity officer HR en communicatie

Sehida Begovic, student diversity officer

Sara Said, student diversity officer

Ruard Ganzevoort, chief diversity officer

(mail ons op divers@vu.nl)