In 2015 hebben 193 landen samen de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (sdg’s) opgesteld. Dat zijn doelstellingen en streefcijfers voor 2030 die een einde moeten maken aan de armoede en de aarde moeten beschermen. Op 28 februari 2022 waarschuwde de Intergouvernementele Werkgroep Klimaatverandering (IPCC) dat er nog steeds te weinig wordt gedaan aan klimaatverandering en dat er niet veel tijd meer is om klimaatrampen te voorkomen. Een van de uitgangspunten van het internationaal klimaatbeleid is dat onderwijs een centrale rol moet spelen bij het oplossen van de klimaatcrisis en bij het bereiken van de andere duurzame doelen. Toch sluit het beleid van onderwijsinstellingen zoals de VU nog niet aan op deze oproep. Duurzaamheidsvakken moeten zo snel mogelijk worden opgenomen in alle curricula aan de VU – of het nu gaat om informatica, tandheelkunde of sociale wetenschappen.

In 2017 stelde VU-hoogleraar milieueconomie Pieter van Beukering: ‘Onze studenten, de duurzaamheidsleiders van de toekomst, zouden al in de inleidende vakken van hun studie bezig moeten zijn met duurzaamheidswetenschap om het belang van duurzaamheid binnen hun eigen vakgebied te benadrukken.’
Ook Laura Mausolf, onderwijsmedewerker van Green Office VU, benadrukte het belang van duurzaamheid: ‘Op school of de universiteit ontwikkel je nieuwe gewoontes en normen. Onderwijs speelt daarom een cruciale rol bij de bewustwording over duurzaamheid. Het geeft ons inzicht in de toekomstige impact van onze huidige levensstijl.’

De VU heeft een duurzaamheidsvisie ontwikkeld en duidelijke ambities opgesteld: de universiteit wil verantwoordelijk, open en persoonlijk betrokken zijn. Momenteel worden er aan de VU 319 vakken gegeven die gericht zijn op en verband houden met de sdg’s. Maar niet álle faculteiten bieden een breed scala vakken aan op het gebied van de sdg’s, en aan sommige faculteiten zijn duurzaamheidsvakken geen standaardonderdeel van de curricula. Acta, VUmc, Geesteswetenschappen en Gedrags- en Bewegingswetenschappen hebben bijvoorbeeld relatief weinig duurzaamheidsvakken in hun curricula opgenomen.

Als we willen dat duurzaamheid onderdeel wordt van alle opleidingen aan de VU, moeten we overgaan tot actie. Ten eerste moeten de faculteitsbesturen hun huidige opleidingen evalueren. Op basis van deze evaluaties kan men wijzigingen voorstellen waardoor meer duurzaamheidsvakken in de curricula worden opgenomen. Ten tweede moeten docenten hulp krijgen bij het integreren van het thema duurzaamheid in hun vakken. Ten derde moeten studenten hun mening kunnen geven over curriculumwijzigingen op het gebied van duurzaamheid, bijvoorbeeld door middel van enquêtes. Hebben zij ideeën over het integreren van duurzaamheid in de opleidingen? Omdat studenten de drijvende kracht zijn die uiteindelijk tot verandering zal leiden, kan men ze ook betrekken bij het ontwikkelen van nieuwe curricula. Al deze acties zullen er samen voor zorgen dat studenten voor de VU blijven kiezen en dat ze hier de duurzaamheidsvaardigheden leren die ze nodig zullen hebben op de arbeidsmarkt.     

De VU zou zich ook kunnen laten inspireren door andere toonaangevende duurzame universiteiten in Nederland, zoals Radboud Universiteit Nijmegen, waar alle studenten een verplicht vak over duurzaamheid volgen, en Wageningen University & Research, onlangs voor de vijfde keer op rij uitgeroepen tot duurzaamste universiteit ter wereld! Als de VU dat ambieert, moet ze leiderschap tonen.

Jelske van der Burg is universitair docent aan het Amsterdam Institute for Life and Environment en MBA-student International Business aan de VU.

Dit opiniestuk is opgesteld in samenwerking met Pieter van Beukering, hoogleraar milieueconomie, en Ivar Maas, Lead Sustainable VU.