Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
29 maart 2024

Wetenschap
& Onderwijs

VU-onderzoekers beticht van samenspannen met OM

De VU doet mee aan dubieus onderzoek, beweert Buro Jansen & Janssen. Het onderzoeksbureau, dat politie, justitie en inlichtingendiensten nauwlettend in de gaten houdt, vraagt zich af of onderzoekers van de VU en het Nederlands Studiecentrum voor Criminologie en Rechtshandhaving zich niet voor het karretje van het Openbaar Ministerie hebben laten spannen. Het gaat om een onderzoek van promovenda aan de VU Marleen Weulen Kranenbarg en haar begeleider hoogleraar ruimtelijke analyse van misdaad Wim Bernasco. Beiden zijn ook verbonden aan het NWO-instituut NSCR.

Gewone en cybercriminelen

In haar onderzoek wil Weulen Kranenbarg cybercriminelen vergelijken met verdachten van andere delicten, zoals diefstal of geweld. “Van gewone criminelen hebben we een vrij goed beeld”, verduidelijkt Wim Bernasco aan de telefoon. “Die zijn vaak jong, hebben een sociaal-economische achterstand, komen uit gebroken gezinnen. Maar van cybercriminelen weten we niet zo veel.”

Verdachtenlijst

Voor het onderzoek heeft Weulen Kranenbarg een lijst met namen van verdachten van cybercrime en andere criminaliteit gekregen van het Openbaar Ministerie. Maar dat de respondenten op een verdachtenlijst staan en dat het OM erbij betrokken is, wordt ze volgens Buro Jansen & Janssen niet goed duidelijk gemaakt.

“Lokonderzoek”

Omdat de respondenten bovendien in het onderzoek wordt gevraagd om ‘bijnamen van kennissen, delicten die recent zijn begaan en contacten’, stelt het bureau dat het onderzoek een zweem van lokonderzoek krijgt.

OM krijgt geen data

“Het Openbaar Ministerie heeft ons inderdaad een namenlijst gegeven van verdachten”, reageert Bernasco. “Maar we geven niks van onze data door aan het OM. En dat er in de brief aan de respondenten niet duidelijk staat dat ze verdacht zijn of waren van criminele activiteiten is heel gebruikelijk. Dat is om privacy-redenen, voor als iemand anders dan de respondent de brief zou openen. Als de deelnemers ernaar vragen wordt wel degelijk duidelijk gemaakt op welke manier we aan hun namen en adressen zijn gekomen.”

Ethische commissie

De hoogleraar benadrukt dat het onderzoek langs alle autoriteiten is gegaan die toestemming moeten geven en dat alle gegevens veilig bewaard worden. Ook de Ethische Commissie van de Rechtenfaculteit heeft ingestemd met de gevolgde procedures. “We vragen ook niet om namen van kennissen om die vervolgens te identificeren, maar om er in een volgende vraag naar te kunnen verwijzen. Respondenten mogen ook gewoon ‘persoon A’ en ‘persoon B’ invullen. Wij vragen dan bijvoorbeeld in een volgende vraag: Wat vindt persoon A van deze criminele activiteiten?”

Volgens Bernasco krijgt het OM ook niet te weten wie van de mensen op de geleverde lijst hebben meegewerkt aan het onderzoek. “Het OM heeft ons niet voor haar karretje gespannen, maar ons juist geholpen om dit onderzoek uit te kunnen voeren.”

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.