Hebben psychologen nou zo weinig fantasie of is tien jaar vooruit kijken gewoon te kort? Bij het symposium van de faculteit Psychologie en Pedagogiek over het vakgebied in 2025, stapten de sprekers maar weinig buiten hun comfort zone.
Misschien lag het aan de vraag die ze kregen voorgelegd. Die was ook niet zo fantasievol: Welke doorbraken moeten over tien jaar behoren tot de basiskennis van de studenten van dan? Het ging dus eigenlijk over belangrijke hedendaagse inzichten, en minder over een visie op de toekomst.
Geen prijzengeld
Dat leverde op zich interessante, maar ook weinig verrassende praatjes op van de kopstukken van de faculteit. Hoogleraar sociale en organisatiepsychologie Paul van Lange zag bijvoorbeeld vooral een gouden toekomst voor de speltheorie; door een methodologische vernieuwing.
Proefpersonen spelen in spelexperimenten niet meer alleen voor hun eigen belang, bijvoorbeeld voor prijzengeld, maar in nieuw onderzoek naar social mindfulness staat het individueel belang tegenover het sociaal belang. Sociaal ‘mindfulle’ mensen laten anderen de keus, door bijvoorbeeld uit twee blauwe en een bruine portemonnee, de blauwe te kiezen. Volgens Van Lange blijkt uit nieuw onderzoek dat er een sterke relatie is met vertrouwen, en uit die hoek verwacht hij veel nieuwe inzichten.
Aanraking is cruciaal
Catrin Finkenauer, hoogleraar intieme relaties, zet in op de langetermijneffecten van onze technologische samenleving op de ontwikkeling van baby’s, het welzijn van oude mensen en de intieme relaties tussen mensen. Lichamelijk contact is namelijk cruciaal voor het welzijn van mensen – het vermindert onder andere stress – maar ook voor de ontwikkeling van cognitieve vaardigheden bij opgroeiende kinderen. Daar weten we over tien jaar nog veel meer over, voorspelt Finkenauer.
Nederlandse DNA
Hoogleraar biologische psychologie Dorret Boomsma benadrukt vervolgens dat speculeren over de toekomst in de genetica geen zin heeft, want de technologische ontwikkelingen gaan veel sneller dan we ons kunnen voorstellen. Zes jaar geleden werd van de eerste Nederlander het genoom bekend gemaakt. Tegenwoordig kun je binnen een maand je eigen genoom in kaart laten brengen, als je tenminste je portemonnee trekt. Wel denkt Boomsma dat iedere psycholoog in de toekomst basiskennis moet hebben van de genetica, omdat patiënten steeds vaker vragen zullen hebben over de erfelijkheid van hun problemen.
Al met al bleven deze drie sprekers in hun presentaties dicht bij hun leest en werden er geen spannende toekomstvisies uit de doeken gedaan of bruggen gebouwd tussen vakgebieden. Maar ach. Zo’n update van de laaste vakkennis was waarschijnlijk ook precies waar de meeste bezoekers (alumni, medewerkers en één student) voor kwamen.