Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
29 maart 2024

Campus
& Cultuur

Piekeren helpt niet

Piekeren doen we allemaal weleens. Maar voor studenten die zó veel piekeren dat het stoort in hun dagelijks leven is er een antipiekercursus. Deze organiseert het Centrum voor Studie en Loopbaan tweemaal per jaar. De cursus is bedoeld voor studenten met slapeloze nachten door het piekeren, die zich zorgen maken over studie, tentamens en sociale contacten of gebeurtenissen uit het verleden of over de toekomst.

Masterstudent journalistiek Marrit van den Akker herkent deze symptomen en vraagt zich af  zo’n cursus echt helpt? Zij denkt namelijk ook veel na over haar bestaan, maar is ze dan aan het piekeren? Besteedt ze daar dan zorgelijk veel tijd aan? Ze is nieuwsgierig naar de cursus en stelt studentenpsycholoog Hanneke Hulstijn enkele vragen.

Wat is piekeren precies? “Bij piekeren zijn meerdere gedachten en emoties aan elkaar gekoppeld. Vaak roepen piekergedachten emoties op die aan angst gerelateerd zijn. Als je piekert ben je bang dat een bepaald scenario zich zal voordoen. Een van de metagedachten is dat piekeren helpt.”

O…!? “Ja, mensen die piekeren denken dat ze daardoor beter voorbereid zijn op mogelijke scenario’s. Maar dat geldt voor nadenken, niet voor piekeren. Je kunt nadenken over wat je volgende keer gaat doen als een bepaalde situatie zich voordoet. Als je naar een feestje gaat, bedenk je soms van tevoren waar je het over kunt hebben met mensen als een gesprek doodvalt, je maakt een soort plan B. Bij piekeren gaat het vaak om angstige gedachten die in rondjes draaien zonder constructieve uitkomsten. Je piekert, maar komt niet verder dan de angstige gedachten zelf. Nadenken is veel rationeler en constructiever dan piekeren. Bij piekeren komt opvallend vaak het woord moeten voor. Vervang dat eens door willen!”

Willen klinkt positiever en moeten is verbonden met het gevoel van verplichting. Dat begrijp ik, maar ik vind het ook zo cliché: dat je iets niet moet, maar wilt… “Dat kan wel zijn, maar het helpt wél. Tijdens de cursus word je heel erg bewust van de woorden moeten en willen. Je krijgt ook oefeningen die zich richten op het uitdagen van angstige gedachten en ze vervolgens weer loslaten. Het is nog niet zo gemakkelijk om anders met je gedachten om te gaan.”

Waar piekert men zoal over? “Piekeronderwerpen zijn niet zozeer in een top-5 te vangen omdat piekeraars juist over meerdere onderwerpen tegelijk piekeren. Het loopt door elkaar heen en dat is ook onderdeel van het probleem.”

Helpt deze cursus echt? “We pakken de piekerklachten op twee manieren aan. Vanuit de cognitieve gedragstherapie: vragen beantwoorden over je gedachten. Welke gedachten heb ik en wat is daarvan nou echt waar en wat is minder realistisch? En welke andere gedachten kun je in de plaats zetten voor piekergedachten. De tweede manier is dat je minder aandacht besteedt aan je piekergedachten, laat ze er gewoon zijn. Ook ga je bijhouden hoeveel je piekert en welke gevoelens er bij jou opkomen als je piekert. Je analyseert je gedachten en gaat na of ze rationeel zijn en bedenkt wat er tégen de gedachten pleit. Je leert op een afstandje kijken naar je eigen gedachten en de bijbehorende gevoelens. Als je een probleem rationaliseert en de feiten op een rijtje zet, dan kun je onder ogen leren zien dat de angstige gedachten niet nodig zijn.”

Is piekeren geen kwaal van gevoelige mensen die te veel nadenken over het leven? “Nee. Piekeren komt juist veel voor bij mensen die bang zijn om ná te denken. Mensen die hun gedachten niet onder ogen willen zien.”

 

TIPS

> Deel je zorgen met mensen bij wie je je prettig voelt, maar vraag niet om geruststelling. Die werkt alleen op korte termijn. Op lange termijn raak je  afhankelijk van externe geruststelling, terwijl die je niet helpt.

> Vecht niet tegen de piekergedachten. Je signaleert een piekergedachte en accepteert die. Je stelt jezelf bloot aan de angst/onrust die de gedachte oproept, waardoor de angst afneemt.

> Stel een piekerkwartier en piekerstop in.Elke dag reserveer je een kwartier om verplicht te piekeren. Dan pieker je zoveel mogelijk en dit hou je vol totdat de tijd om is. Gebruik bijvoorbeeld een wekker. Als je buiten dit piekerkwartier nog piekert, zeg je tegen jezelf: “Stop, ik pieker alleen in mijn piekerkwartier.”

> Wees je ervan bewust dat piekeren niet helpt. De gedachte dat piekeren nuttig zou zijn, houdt het piekeren in stand.

 
 

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.