Peuters uit huishoudens met een relatief hoge concentratie aan vlamvertragers in het huisstof, vertonen meer adhd-achtig gedrag, blijkt uit het promotieonderzoek van Eva Sugeng.
Vlamvertragers zitten in het plastic van apparaten zoals televisies, computers en telefoons, ze zitten in het schuim van de bank en in gordijnen. Ze zijn in deze spullen gestopt om te zorgen dat bij brand het voorwerp niet meteen vlamvat. Maar het zijn chemische stoffen die ook in het huisstof terechtkomen.
Sugeng mat van een aantal veelvoorkomende vlamvertragers de concentratie in huisstof in gezinnen met peuters van 18 maanden. Ze keek onder meer naar BDE 209 (decabromodiphenyl ether). Deze stof is al verboden vanwege de schadelijke gezondheidseffecten, maar zit nog in oudere apparaten en meubels. Een modernere vervanger is BPA-BDPP. Ook hiervan onderzocht Sugeng de concentraties in het huisstof.
Daarnaast liet ze de ouders een vragenlijst invullen over hun kind, waarin gedragskenmerken staan die adhd-achtig gedrag meten: agressie, drukte, concentratieproblemen, of kinderen snel wisselen van emotie. De peuters die opgroeiden in een huis met veel vlamvertragers in het huisstof scoorden hoger op de vragenlijst. Sugeng: “ Ze zijn nog te jong om te zeggen of ze echt adhd zullen ontwikkelen, daarvoor zou ik graag een vervolgstudie doen.”
Meer rook
Iedereen heeft voorwerpen met vlamvertragers in huis, maar de concentraties in het huisstof verschillen. In huishoudens waar de televisie veel aan staat, zijn meer vlamvertragers, vermoedelijk omdat de warmte van het apparaat ertoe leidt dat die stoffen loslaten. Stofzuigen helpt, blijkt uit Sugengs onderzoek: gezinnen waar vaker werd gestofzuigd, hadden lagere concentraties vlamvertragers.
De vlamvertragers zijn vermoedelijk geen oorzaak van adhd, maar verhogen het risico op de aandoening, denkt Sugeng: “ Adhd is sterk genetisch bepaald, maar het zijn altijd omgevingsfactoren die een zetje geven.”
Ze vindt dat we kritischer moeten kijken naar de stoffen die in huishoudelijke apparaten zitten: “Vlamvertragers houden een brand dertig seconden tegen blijkt uit laboratoriumstudies en ze veroorzaken meer rook. Rookmelders lijken een effectiever middel om slachtoffers bij brand tegen te gaan.”
Eva Sugeng promoveert morgen aan de VU.