Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
19 maart 2024

Wetenschap
& Onderwijs

Oranjes nogal onverschillig ten aanzien van Nederlandse Joden

‘Joodse kinderen in 1951 weggehouden bij de prinsesjes’, ‘Baarnse school hield Joodse leerlingen bij prinsesjes weg’, ‘Nieuwe Baarnsche School haalde in 1951 Joodse kinderen weg uit klas prinsesjes’. De tendentieuze koppen die het afgelopen weekend in de media verschenen, doen geen recht aan de feiten die VU-historicus Bart Wallet presenteert in zijn artikel over de Oranjes en de Nederlandse Joden in het Nieuw Israëlietisch Weekblad.

Wallet kreeg exclusieve inzage in het Koninklijk Huisarchief, het archief van het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap en in diverse privé-archieven en reconstrueerde daaruit wat de houding van het Nederlandse Koninklijk Huis was ten aanzien van de Joodse gemeenschap in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog.

Verdeeldheid kweken

Die Joodse gemeenschap viel onverschilligheid ten deel, terwijl de Oranjes in de vooroorlogse jaren regelmatig officiële bezoeken aflegden aan Joodse instanties, schrijft Wallet. Van Joden werd verwacht dat zij gewoon gezellig meededen aan nationale evenementen als bijvoorbeeld de troonswisseling in 1948 en een jubileumtentoonstelling rond de Nederlandse vrouw, maar speciale aandacht voor de Joden als gemeenschap zou verdeeldheid kweken en dat kon Nederland niet gebruiken bij de wederopbouw.

Op de Nieuwe Baarnsche School werden Joodse kinderen niet bewust vanwege hun Joodsheid uit de klas gehouden waar de zussen van Beatrix, Irene, Christina en Margriet in zaten, blijkt uit Wallets relaas. Volgens hem kregen de ouders met de meeste invloed het voor elkaar om hun kinderen in de klas met de prinsesjes geplaatst te krijgen.

Niet antisemitisch

Dat betekende dat kinderen van ouders met minder invloed in een andere klas werden geplaatst. En tot die minder invloedrijke ouders behoorden ook die van Joodse afkomst.

Er was veel verontwaardiging over bij die ouders, maar koningin Juliana verklaarde dat ‘de Oranjes niet antisemitisch waren, dat niet zijn en dit ook niet zullen worden’, en daar nam het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap, dé vertegenwoordigende instantie van de Nederlandse Joden, genoegen mee.

Maar dat de Oranjes blijkbaar geen enkele poging deden om die naargeestige tweedeling op de Baarnse eliteschool te beëindigen, heeft veel Nederlandse Joden wel degelijk pijn gedaan.

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.