“Sta op en loop”, zei Jezus tegen de zieke man die niet kon lopen. In het Bijbelse verhaal stond de man vervolgens op en liep. Huisarts Dick Kruijthoff onderzoekt in samenwerking met een groep medici van de VU of dit soort onverklaarbare gebedsgenezingen echt voorkomen. Door de medische toestand van een patiënt voor en na de gebedsgenezing te vergelijken hoopt Kruijthoff meer duidelijkheid te scheppen over dit controversiële onderwerp.
Heeft u weleens een onverklaarbaar genezen patiënt in uw praktijk gehad?
“Bijna 10 jaar geleden. Toen was er een vrouw bij mij in de praktijk, Janneke Vlot. Zij had 17 jaar lang posttraumatische dystrofie. Bij deze aandoening is er een sterke reactie van het lichaam na letsel. Janneke Vlot genas tijdens een gebedsgenezingsdienst. Dit kwam in de media en er was veel discussie over. Toen dacht ik, iedereen heeft een mening over dit onderwerp, maar er zijn maar heel weinig feiten. Kees van der Kooij, hoogleraar theologie aan de VU, zei dat ik dit als medicus verder zou moeten onderzoeken.”
Hoe gaat u gebedsgenezingen onderzoeken?
“Via verschillende kanalen hebben mensen genezingservaringen met mij gedeeld. Ik vraag bij hun ziekenhuis of huisarts gegevens op zoals scans en foto’s. Die vergelijk ik met de gegevens na de genezing. Dat leg ik vervolgens voor aan een groep medisch specialisten. Als zij de genezing opmerkelijk of onverklaard vinden, volgt een diepte-interview. We kijken dus niet alleen naar de medische gegevens, maar ook naar de ervaringsgegevens. Wat beleven ze? Hoe krijgt dat een plek in hun leven? Vervolgens kijken we hoe de ervaringsgegevens zich verhouden tot de medische gegevens.”
Kijkt u ter controle nog naar mensen die genezen zijn zonder gebed?
“Nee. In de Verenigde Staten zijn onderzoeken gedaan waarbij er voor de ene helft van de patiënten gebeden wordt en voor de andere helft niet. Die hebben geen effect aangetoond. Maar op deze manier benader je gebed alsof het een medicijn is en dat is vreemd. Je kunt nooit uitsluiten dat er voor de groep waar je niet voor bidt uit een andere hoek gebeden wordt. Op dit type onderzoek is veel kritiek gekomen. Wij hebben daarom gekozen voor een individueel onderzoek, waarbij we de medische en ervaringsgegevens voor en na gebed bij meerdere personen bestuderen en vergelijken.”
U bent christen. Zou dit het onderzoek kunnen beïnvloeden?
“Ik was voor de genezing van Janneke Vlot sceptisch over gebedsgenezingen, want ik had nog nooit iemand zien genezen door gebed. Ik had wel mensen naar gebedsgenezers zien gaan die gefrustreerd terugkwamen. Daarnaast werken aan het onderzoek mensen mee die geloven en die niet geloven, en die bovendien komen vanuit verschillende disciplines: theologie, geneeskunde, filosofie en methodologie. Dat is essentieel voor de kwaliteit van het onderzoek. We gaan ook eerst een ontwerpartikel publiceren, waarin anderen kunnen lezen hoe we het onderzoek doen. Dan ben je toetsbaar.”
Wat hoopt u uit dit onderzoek te halen?
“Ik kan niet bewijzen dat gebed werkt of dat er wonderen gebeurden. Ik kan wel helder maken dat de medische gegevens voor en na het gebed verschillend zijn. Vervolgens kun je concluderen dat er tijdens dat gebed iets gebeurt waardoor de situatie van iemand daarna helemaal anders is. Maar dat het een wonder is of door God komt, dat blijft geloof.”
Bent u niet bang dat na het publiceren van uw onderzoek mensen sneller naar een gebedsgenezer gaan in plaats van naar een arts?
“Het is niet de bedoeling dat het gebed in de plaats komt van de geneeskunde. Ik heb als huisarts enorm veel mensen zien herstellen juist door de geneeskunde. Ik denk dat gebedsgenezingen een uitzondering zijn. Juist die uitzonderlijke situaties, daar ben ik benieuwd naar en daar gaat het onderzoek over.”