Popup-Niks-missen-2.png

NIEUWS

Wetenschap 22 november 2022 reacties 2

Gratis promovendi leveren universiteit veel geld op

Ruim de helft van de promovendi aan de Nederlandse universiteiten (55 procent) is werknemer. De rest promoveert op eigen kosten of bijvoorbeeld met een buitenlandse beurs. NRC richt er de schijnwerper op.

Je kunt in dienst van de universiteit een proefschrift schrijven en de doctorstitel verkrijgen. Dat doet 51 procent van de promovendi in Nederland, plus een kleine groep overige medewerkers met onderzoekstijd (4 procent).

Daarnaast zijn er bijvoorbeeld buitenpromovendi, die hun proefschrift in hun vrije tijd of op eigen kosten schrijven. Daartoe behoort zestien procent van alle promovendi, blijkt uit nieuwe cijfers van de Universiteiten van Nederland (UNL).

Er zijn ook promovendi met externe financiering, die bijvoorbeeld van hun werkgever tijd krijgen voor een promotietraject of die met een buitenlandse beurs hiernaartoe komen. Met name in Groningen zijn er ook veel Nederlandse beurspromovendi, al houdt dat ‘experiment’ binnenkort weer op.

NRC: “Ongemak en schaamte”

Dagblad NRC schrijft uitgebreid over de verschillende promovendi aan de Nederlandse universiteiten. De kop van het artikel: “Ongemak en schaamte over de opmars van gratis promovendi.” De universiteiten krijgen een bonus per promotie: 83 duizend euro. De ‘gratis’ promovendi zouden hierdoor een verdienmodel zijn.

Minister Dijkgraaf staakt het experiment met Nederlandse beurspromovendi, heeft hij eerder dit jaar laten weten. Er zou te weinig draagvlak voor zijn. Maar buitenlandse beurspromovendi, bijvoorbeeld uit China, kunnen nog altijd komen.

© HOP. Bron: Universiteiten van Nederland.

In NRC spreekt hoogleraar stadsgeografie Rivke Jaffe (Universiteit van Amsterdam) van een tweedeling langs raciale scheidslijnen. “Promovendi uit Europa of de VS hebben bijna allemaal een arbeidscontract, terwijl promovendi uit China, Indonesië of Chili met een beurs van 1.350 euro per maand naar Nederland komen.”

De krant citeert ook de Nijmeegse rector Han van Krieken, die de promotiepremie van 83 duizend euro het liefst zou zien verdwijnen. Volgens hem denken enkele andere bestuurders er ook zo over.

De cijfers

Uit de UNL-cijfers blijken grote verschillen tussen de universiteiten. Groningen heeft veel beurspromovendi, omdat die universiteit bijna als enige voluit deelnam aan het experiment met de promotiestudenten. Maar er zijn nog vijf universiteiten waar de werknemer-promovendus in de minderheid is: zie de grafiek.

De kleine Open Universiteit heeft relatief de meeste buitenpromoties (232 van de 304) en Wageningen de meeste promovendi met externe financiering. De Universiteit Leiden kan kennelijk van ruim duizend promovendi niet zeggen hoe ze gefinancierd worden, uit een totaal van 3.900 promovendi.

HOP/BB
BEELD: Albert Hahn

{ Lees de 2 reacties}

Door Frank van Harmelen op 25 november 2022
Zowel in het NRC als in bovenstaand stukje worden twee punten door elkaar gehaald. Het ene punt is terecht, het andere onterecht: 1. Terecht punt: de ongemakkelijke situatie dat promovendi met verschillende financieringsbronnen ongelijk behandeld worden. Dat is waar, en is inderdaad ongemakkelijk. Overigens is deze ongelijkheid er ook al tussen regulier gefinancierde AIO's uit verschillende bronnen: zo heeft een AIO's betaald uit een EU project vaak veel meer reisgeld dan een AIO betaald door NWO. Het is onduidelijk of de universiteiten hier iets aan kunnen of moeten doen, maar ongemakkelijk is het zeker. 2. Onterecht punt: de suggestie dat de "bonus" een soort gratis geld zou zijn, iets zoals de bonus bij een aankoop in de supermarkt. De "externe promovendi" (al dan niet met beurs) kosten de universiteit juist geld: kantoorruimte, computer faciliteiten, de bibliotheek, en natuurlijk en niet in het minst de begeleidingstijd van de promotoren. Een beurs dekt alleen het levensonderhoud van de promovendus (en soms helaas zelfs dat niet), maar dekt geen van deze kosten voor de universiteit. Het had Ad Valvas gesierd om dat sommetje eens te maken, in plaats van met een naargeestig plaatje te suggereren dat de "bonus" een verdienmodel is over de ruggen van afgebeulde promovendi. Al met al slordig denkwerk van het NRC, en neergezet met een kwalijk toontje. Ik had gehoopt dat Ad Valvas hier kritischer naar gekeken zou hebben, en niet zomaar klakkeloos het NRC had overgeschreven.
Door Lou de Leij op 30 november 2022
Ik kan me volledig vinden in de reactie van Frank van Harmelen, maar wil daar graag wat aan toevoegen. De ongeveer 50% promovendi in dienst van de universiteit zijn bijna allen volledig gefinancierd vanuit projecten betaald door of NWO (tweede geldstroom) of andere derde partijen (derde geldstroom). Promovendi rechtstreeks gefinancierd door de universiteit (eerste geldstroom) zijn, vanwege de krappe financiering van de universiteiten (waarbij de ‘promotiepremie’ inderdaad absoluut niet kostendekkend is), een zeldzaamheid. Bij het in het stuk aangehaalde promotieonderwijsexperiment in (vooral) Groningen ging het om twee dingen. Ten eerste kwamen er veel (extra) eerste geldstroomplaatsen waarbij prospectieve promovendi hun eigen promotieonderwerp mochten invullen. Inderdaad extra plaatsen, want de project gefinancierde promotieplaatsen (waar de promovendus gebonden is het, in het project geformuleerde onderzoek uit te voeren) bleven gewoon. De beurs die deze eerste geldstroompromovendi kregen was netto ongeveer gelijk aan wat een (op een project aangestelde) eerstejaars werknemer-promovendi kreeg. Ten tweede, en dat wordt in de discussie nooit genoemd, kregen alle beurspromovendi van buiten (de beurspromovendi waar de NRC en nu Ad Valvas over schrijft), in het kader van het experiment, een top-up beurs waardoor ook zij een inkomen hadden dat gelijk was aan het inkomen van een eerstejaars werknemerpromovendus. Ook na het stoppen van het experiment gaat Groningen met deze top-ups door, hetgeen betekent dat de gesignaleerde misstanden in Groningen al sinds 2016 niet meer voorkomen.

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Deze vraag is om te controleren dat u een mens bent, om geautomatiseerde invoer (spam) te voorkomen.