Maar liefst 1,75 miljoen krijgen VU-filosofen Rik Peels, Jeroen de Ridder en René van Woudenberg voor een groot interdisciplinair onderzoeksproject over de primaire verantwoordelijkheden van de universiteit op het gebied van kennisverwerving en onderwijs. Er zullen veertien wetenschappers bij betrokken zijn, waaronder ook hoogleraar Integriteit (en voormalig VU-bestuurder) Lex Bouter.
De gulle gever is dezelfde Amerikaanse organisatie die Van Woudenberg drie jaar geleden financieel steunde bij de oprichting van het Abraham Kuyper Center for Science and Religion, de Templeton World Charity Foundation.
Geruchtmakende fraudezaken
“De wetenschap is de laatste jaren onder druk komen te staan door geruchtmakende fraudezaken en de druk van buiten”, legt Peels uit. “Wij hebben een voorstel ingediend om te onderzoeken welke waarden er aan wetenschappelijk onderzoek en onderwijs ten grondslag liggen. Is een wetenschappelijke opleiding alleen nog maar een beroepsopleiding waarin je de kneepjes van een bepaald vakgebied krijgt bijgebracht of behelst academische vorming meer dan dat?”
Het ligt in het verlengde van een debat dat al langer gaande is. Zo verscheen er van Van Woudenberg en De Ridder vorig jaar een boekje ‘Deze universiteit; filosoferen over de VU’. In Advalvas werd onlangs de discussie gevoerd over de ethische dimensie van een rechtenstudie.
Empirisch onderzoek
“Maar wij gaan echt iets nieuws doen”, aldus Peels. “Wij gaan waarden onderzoeken als kennis, wijsheid, integriteit, wat die waarden precies zijn en hoe ze zich met elkaar verhouden. We combineren filosofie met empirisch onderzoek naar waarden. Ook kijken we naar onderwijsdoelen en of die worden gerealiseerd. Aan het eind zullen we met aanbevelingen komen ten aanzien van het onderzoeks- en onderwijsbeleid.”
Het gaat om filosofisch onderzoek naar bijvoorbeeld ‘intellectuele deugden’ als grondigheid, onbevooroordeeldheid en nauwkeurigheid. Is niet iedereen het er al over eens dat wetenschappers grondig, onbevooroordeeld en nauwkeurig moeten zijn? “Het gaat om hoe we die deugden cultiveren”, aldus Peels. “Je moet je ook trainen om zonder bias aan een onderzoek te beginnen.”
Filosoferen in je vrije tijd
Is dit nieuwe onderzoeksproject wel zonder bias? Het valt immers niet te verwachten dat een groep geesteswetenschappen aan het eind tot de conclusie zal zijn gekomen dat wetenschappers het filosoferen maar in hun vrije tijd moeten gaan doen.
“Hahaha!” aldus Peels. “Die kans is inderdaad klein. Onderzoek begint altijd met vooronderstellingen en hypothesen, maar dat dat iets anders is dan een bias. Bovendien organiseren we drie internationale conferenties en betrekken ook onderzoekers van buiten, dus het staat nog helemaal niet vast wat de conclusies zullen zijn. Wie weet wat eruit rolt…”