In Brussel is zojuist een nieuwe wereldwijde ranking van universiteiten en hogescholen gepresenteerd: U-Multirank. Een nieuwe nummer één levert dat niet op: de makers willen geen winnaars aanwijzen.
De bedoeling is dat gebruikers van de nieuwe ranglijst zelf kunnen bepalen waarop ze onderwijsinstellingen beoordelen. “Want het heeft geen zin om Harvard te vergelijken met een kunstacademie in Parijs”, zegt Jon File van het Twentse Center for Higher Education Policy Studies (CHEPS).
Gewone student
De ranking is een reactie op wereldwijde ranglijsten als de Shanghai-ranking en de World University Ranking van het Britse tijdschrift Times Higher Education. Wat moet een gewone student met de informatie dat Harvard of MIT de beste van de wereld is? Hoe kan hij de universiteiten en hogescholen vergelijken waar hij wel interesse in heeft?
U-Multirank wil daar een antwoord op zijn. Je kunt universiteiten in hun geheel vergelijken, maar ook per discipline. Je kunt allerlei criteria kiezen: hoeveel masterstudenten studeren op tijd af, hoeveel artikelen publiceren de medewerkers, hoe vaak worden ze geciteerd, hoe mobiel zijn studenten?
Pak informatie
De ranking moet nog worden uitgebouwd. De makers hopen dat steeds meer universiteiten aanhaken. Geheel vanzelfsprekend is dat niet, want een groep vooraanstaande Europese universiteiten (waaronder Cambridge en Oxford, maar ook de universiteiten van Leiden, Utrecht en Amsterdam) haakte vorig jaar af.
“Op het einde van de rit komt er een pak informatie en zullen alle instellingen zo gaan schuiven met de indicatoren dat ze er goed uitkomen”, voorspelde Kurt Deketelaere, voorzitter van hun samenwerkingsverband LERU.
Betrouwbare data
De voornaamste kritiek op U-Multirank is eigenlijk algemene kritiek op ranglijsten van universiteiten. “Stel dat je enigszins acceptabele, vergelijkbare data zou kunnen verzamelen voor de oorspronkelijke vijftien EU-lidstaten, dan zit je nog met de rest”, aldus Deketelaere. “Wat is er aan betrouwbare data in landen als pakweg Polen, Letland en Slovenië? Het lijkt me allemaal wishfull thinking.”
Daar zijn de makers het niet mee eens. Je kunt best uitzoeken hoeveel publicaties een universiteit heeft of wie het meest geciteerd wordt, maar in U-Multirank hoef de gebruiker dat niet te laten meewegen. Je kunt ook kijken wie het meest samenwerkt met het bedrijfsleven, als je daar meer interesse in hebt. Verder kun je zien hoeveel promovendi een universiteit heeft, mocht je na je masteropleiding misschien willen promoveren.
Sterke punten
De universiteiten krijgen een A als ze op een criterium uitblinken en een E als ze juist zwak presteren. De overige scores zitten ertussenin. Veel universiteiten hebben bepaalde sterke punten. Er zijn geen universiteiten die op alle 32 criteria een A scoren, aldus de makers, en bijna geen universiteiten die het zonder A moeten stellen.
Er zijn tachtig universiteiten en hogescholen (bijna tien procent) die op één van de dimensies in de top vijf eindigen. Veel van die instellingen kwamen nooit eerder in een wereldwijde ranking voor.
Polen en de Oekraïne
De Europese studentenvakbond ESU prijst U-Multirank en verwacht dat het “an extremely useful tool” zal zijn, alleen al omdat studenten ook het onderwijs aan de verschillende instellingen serieus kunnen vergelijken, zegt vicevoorzitter Fernando Galán.
Zestigduizend studenten hebben enquêtes ingevuld voor de nieuwe ranking. Er staan momenteel 879 universiteiten en hogescholen in de database. Enkele selecties hebben de makers voor het gemak zelf alvast gemaakt, al was het maar als voorbeeld. Een Poolse journalist merkte op dat bij de beste vijftig business schools maar één Britse staat, vier uit Polen en nog eens vier uit de Oekraïne. Dat leek haar geen goede weerspiegeling van de werkelijkheid. “Met alle respect voor business schools in Polen en de Oekraïne, wat hebben studenten hieraan?”
Beter dan verwacht
Misschien scoren die universiteiten gewoon beter dan men verwacht, denken de makers. Dat is juist wat ze wilden laten zien. Bovendien zullen steeds meer universiteiten deelnemen en dan trekt het beeld vanzelf bij. De eerste Nederlandse business-opleidingen vallen overigens net buiten deze top vijftig.
Een van de voortrekkers van U-Multirank is Frans van Vught. Deze voormalige collegevoorzitter van de Universiteit Twente is ook degene die voor minister Bussemaker de toekomstplannen en ambities van hogescholen en universiteiten tegen het licht hield voor hun prestatieafspraken met het ministerie. Er doen nu meer instellingen aan U-Multirank mee dan hij ruim een jaar geleden hoopte.