Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
27 maart 2024

Campus
& Cultuur

Boek studentenbeweging gepresenteerd

Een historisch moment was het wel een beetje donderdagmiddag in collegezaal KC-07. Ex-bezetter Cees Paardekooper overhandigde zijn boek over de geschiedenis van de studentenbeweging aan oud-bestuurder Harry Brinkman.

In de jaren zeventig, de periode waar het boek vooral over gaat, stonden zij regelmatig tegenover elkaar.  Brinkman zat namelijk van 1972 tot en met 1996 in het college van bestuur van de VU, waarvan vele jaren als voorzitter. En Paardekooper was als student politicologie van 1972 tot 1983 actief in de studentenbeweging, onder meer als voorzitter van de faculteitsvereniging MUNDUS –SRVU. Hij schreef een boek over de betekenis van de studentenbeweging aan de VU.

Veel bezettingen

Brinkman vertelde een kleine anekdote. “Eind jaren zeventig kwamen studenten op mijn kamer demonstreren en dreigden met een bezetting van het Hoofdgebouw. ‘Weten jullie wel hoe dat moet?’ vroeg ik ze. ‘Jawel’, antwoorden ze. ‘We hebben Cees Paardekooper bij ons en die heeft vroeger heel veel bezettingen meegemaakt.’’ Brinkman liet er geen twijfel over bestaan dat hij de vele bezettingen van VU gebouwen, meer dan dertig tussen 1969 en 1979, veroordeelt. “Het waren geweldige acties die mensen verhinderden hun werk te doen en meestal ging het ook alleen maar om geldelijk gewin voor studenten, zoals minder collegegeld willen betalen.’’

Zelfde doel

Maar ruim dertig jaar later kunnen beide heren rationeel en zelfs een beetje geamuseerd op die roerige periode terugkijken. Verrassend is dat Paardekooper  en Brinkman ter voorbereiding van het boek uitvoerige gesprekken hebben gevoerd. Volgens de auteur is de titel van het boek, Omstreden normalisering van de Vrije Universiteit, zelfs ontleend aan die gesprekken. “Om als bijzondere universiteit te kunnen voortbestaan moest de VU wel moderniseren’, analyseerde Brinkman.

Paardekooper concludeert dan ook dat de radicale studentenbeweging en de in die tijd nieuwe bestuurders van de universiteit, eigenlijk aan hetzelfde project werkten: de oude protestants christelijke elite universiteit omvormen in een normale massa universiteit voor heel veel studenten en kwalitatief hoogstaand onderzoek.  Een proces dat aan alle universiteiten in Europa plaatsvond, maar vanwege de protestantse geschiedenis van de VU hier bijzondere accenten kreeg. Bovendien waren de bestuurders en studenten het niet eens over de af te leggen weg en uiteindelijke doel, wat veel conflicten tot gevolg had.

Geen compromissen

Die strijd deed ook wel eens pijn, memoreerde emeritus hoogleraar sociologie Dick Kuyper die in de jaren zeventig decaan was van de faculteit Sociaal Culturele Wetenschappen, waar Paardekooper politicologie studeerde. “Vanuit de staf kwamen pogingen om studenten in sommige opzichten tegemoet te treden, bijvoorbeeld door een meer pluriform en gedifferentieerder onderwijsprogramma en literatuurlijst aan te bieden. Dat bepleitte ik ook in mijn oratie Sociologie in meervoud in 1974. Maar die oratie werd door de radicale studenten zeer lauw ontvangen. Ik kreeg vaak de indruk dat veel radicale studenten niet echt open stonden voor discussie, maar alleen hun marxistisch georiënteerde visie wilden doorzetten.” Kuyper zei echter waardering te hebben voor het analytische karakter van het boek van Paardekooper. “’In sommige opzichten is het een waardevolle aanvulling op de geschiedschrijving van deze universiteit door de bekende historicus Van Deursen.”

Paardekooper gaf Kuyper deels gelijk. “De studentenbeweging was erg slecht in het accepteren van een compromis als  positief resultaat. Men was heel overtuigd van het gelijk van de eigen idealen.’’

Diplomafabriek

Huidig collegevoorzitter René Smit was ook bij de presentatie aanwezig. Hij zag enige parallellen tussen de conflicten die toen speelden en nu. “Het is een discussie van alle tijden. Er bestaan regelmatig spanningen tussen de eisen die de buitenwereld aan de universiteit stelt en wat die academie zelf wil.  Veel wetenschappers vinden bijvoorbeeld dat de hedendaagse  rendementsnormen  tegen hun academische inborst indruisen.’’

Hij voelde zich aangesproken door de oproep van Paardekooper dat universiteiten best weer wat meer abnormaal mogen worden. Smit: “In de jaren zeventig stond de universiteit bol van het maatschappelijk engagement. Daar ben ik soms een beetje jaloers op. De universiteit moet meer zijn dan een fabriek waar diploma’s worden gebakken. Het moet er ook om gaan wat jij er toe doet in de samenleving. Het zou mooi zijn als we die draad in de geschiedenis nog beter kunnen oppakken dan we al doen.’’

Cees Paardekooper, Omstreden normalisering, de Vrije Universiteit in de jaren zeventig, uitgeverij Van Gennep, 380 blz. € 22,50

Lees hier het interview met de auteur

Foto: Cees Paardekooper (r) overhandigt zijn boek aan Harry Brinkman. Op de achtergrond praten Roel in ’t Veld, ooit een paar dagen staatssecretaris voor het Hoger Onderwijs met collegevoorzitter René Smit.

 

 

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.