Het academisch jaar staat op het punt te beginnen, maar er zijn nauwelijks studenten op de campus. De coronamaatregelen zijn ingrijpend en daar zijn we de komende tijd nog niet van af. Weet u wat ik nou het meest fascinerende aan het hele coronatijdperk vind? Het gemak waarmee mensen zich corona-expert wanen zonder enige relevante voorkennis. Een dansleraar praat over virusoverdracht, een opiniepeiler wordt aerosolexpert, en een schooldirecteur weet het beter dan het RIVM. Het zou lachwekkend zijn, ware het niet dat deze waanexperts gehoor vinden bij burgers, media en politiek.

Hoe kan dit gebeuren? Als enige land hadden we een ‘intelligente’ lockdown, maar nu lijken we collectief bevangen door een gebrek aan gezond verstand. De schijnbare klakkeloosheid waarmee deze waanexperts aangehoord en geaccepteerd worden, doet me denken aan de discussies rondom klimaatverandering. Dezelfde hijgerige media die kritiekloos de afwijkende mening van een enkeling uitvergroten, omdat debat nu eenmaal verkoopt. Dezelfde manier waarop waanexperts zich selectief bedienen van wetenschappelijke literatuur, en alleen die onderzoeken aanhalen die hun mening ondersteunen.

Voor veel mensen is het moeilijk zichzelf als profiteur te zien

En net als bij klimaatverandering, de moeite die mensen hebben om onwelgevallige maatregelen te accepteren. Je verjaarsfeestje afzeggen omdat er meer dan zes mensen zouden komen? Je vakantie in Barcelona annuleren terwijl die al betaald is? Je moet je heel wat leuke dingen ontzeggen terwijl iedereen als individu maar een klein aandeel in de oplossing heeft. In zo’n situatie is het verleidelijk om als enkeling de regels te breken en toch te profiteren van het collectieve effect. En omdat het voor veel mensen moeilijk is om zichzelf als profiteur te zien, is het voor hun gemoedsrust beter om te geloven in de drogredenen van de waanexperts. Dan kunnen ze gewoon af en toe een mondkapje op doen en verder gaan met hun leven.

De realiteit van klimaatverandering wordt elk jaar duidelijker en daarmee is ook de rol van de wetenschappers in ere hersteld. Hoe de coronacrisis verder zal verlopen weet niemand, maar ik kijk met spanning uit naar het moment dat het volk en de politiek hun gezond verstand gaan gebruiken en de waanexperts weer gewoon dansles gaan geven.