De satellietopname die ik heb aangevraagd, is nog niet gemaakt. Daarom laat ik nu maar een satellietfoto uit 2015 zien. Het is net een kunstwerk. Bij het witte pijltje ligt het onderzoeksstation. Als je heel ver inzoomt, kun je net de huisjes zien.

Al het zwart in het plaatje is water. Je ziet een meander van de Berelegh-rivier, een zijrivier van de Indigirka, ongeveer zo breed als de IJssel, en veel meren. Ook heel veel kleinere, donkere stippen: plasjes en poeltjes, duizenden en duizenden. Zonder laarzen kom je niet ver in de toendra.

De meren zijn meestal ontstaan door het dooien van de permafrost. Permafrostbodems bevatten veel ijs, soms wel negentig procent. Als het ijs ontdooit zakt de bodem in, en ontstaat er een meer. Dat heeft niet per se met klimaatverandering te maken, maar het gaat wel sneller als het klimaat opwarmt. Op een gegeven moment loopt zo'n meer leeg en bevriest de bodem weer.

De restanten van leeggelopen dooimeren uit het verleden kun je ook zien: de ronde lijnen in het landschap zijn de voormalige oevers. Ze zijn enkele duizenden jaren oud en zijn kilometers breed geweest (rechtsboven staat een schaalbalkje van één kilometer).  Ook in de Nederlandse ondergrond, in Twente, hebben we sporen van zulke dooimeren uit de ijstijd gevonden.

Tussen de oude meerbodems zijn resten te zien van een heel oud landschap uit de laatste ijstijd. 'Vedoma' heten deze ijstijd-resten in het Russisch. In de laatste ijstijd was Siberië een koude, droge steppe met mammoeten. Door de wind werd er stof en zand aangevoerd en afgezet als löss, net als in Nederland in de ijstijd. Er zijn aan de Berelegh zelfs sporen van menselijke aanwezigheid gevonden uit die tijd.

Hopelijk lukt het zo te bloggen vanaf de toendra

Overal in het landschap kun je ellipsvormige en ronde heuveltjes zien. Dat zijn een soort ijsvulkaantjes: pingo's. Ze ontstaan doordat er water vanuit de diepte door de permafrost heen sijpelt, en dichtbij de oppervlakte bevriest. Van binnen bestaan ze uit metersdikke ijslagen. Pingo's kwamen in de ijstijd ook in Nederland voor - in Drenthe zijn de resten ervan te vinden als ronde meertjes.

De plaatselijke vissers gebruiken pingo’s nog altijd om er een ijskelder in uit te hakken om er vis op te slaan. Ook onze voedselvoorraad (rendiervlees en vis) ligt in zo’n ijskelder. Yedoma-heuvels en pingo's zijn ook op een andere manier handig - als je erop klimt heb je bereik met je mobiel via Chokurdakh. Hopelijk lukt het zo te bloggen vanaf de toendra.

Poolvossen vinden de kabels van onze apparatuur ook erg lekker

Wie wonen er nu in dit kunstwerk? In de eerste plaats vogels. Ieder voorjaar trekken Russische biologen te voet door de smeltende sneeuw, om de trekvogels te tellen die uit het zuiden terugkomen. Rendieren zijn er niet zo veel. Verder zijn er veelvraten (grote marters), poolvosjes, sneeuwhazen en lemmingen. Als de lemmingen op zijn,  vinden de poolvossen de kabels van onze apparatuur ook erg lekker. De veelvraten zijn er ooit eens in geslaagd de ijskelder te plunderen. De Russen hebben ook muskusossen uitgezet, die zie je steeds vaker.

Er zijn ook beren en wolven. In de struiken vlakbij de rivier ben ik wel eens een wolf tegen gekomen. Die smeerde 'm, kennelijk zie ik er erg eng uit. Mensen? Als je op een heuvel gaat staan kun je met een verrekijker heel in de verte het huisje van de buren zien.

De weersvoorspelling van 31 graden  mijn vorige blog is gelukkig niet gehaald. Dat illustreert maar weer hoe onzeker het Arctische weerbericht is. Er zijn in het hoge noorden maar heel weinig weerstations om de modellen voor de weerberichten op te ijken. Het weer voor volgende week, als ik er zelf ben, is nogal regenachtig. Ik hoop dat het weerbericht er weer naast zit.