“Weet je wat ik zo irritant vind aan jou? Dat je soms net doet alsof je iets verstaat terwijl dat niet het geval is. En er is nog iets dat me ergert: af en toe heb je zogenaamd niets gehoord, terwijl het voor ons duidelijk is dat het wel zo is."

Als slechthorende kun je alleen maar diep zuchten als je zulke opmerkingen naar je hoofd krijgt. Soms denk je echt dat iemand een opmerking over het weer maakte, terwijl er werd gevraagd of je lege koffiebeker niet in de papierbak wilde gooien maar in de restafvalbak. Op andere momenten moet je toegeven dat je inderdaad weleens doet alsof je het hebt verstaan omdat je niet voor een derde keer wilt vragen wat iemand zojuist heeft gezegd. Dat zou immers onbegrip, ongeloof of ergernis kunnen oproepen en dat wil je vermijden.
Natuurlijk wekt zo’n net-doen-alsofreactie van de slechthorende evengoed irritatie op: niemand vindt het fijn om een heel verhaal te vertellen om er dan achter te komen dat het letterlijk voor dovemansoren is gehouden.

En soms gebeurt het ook dat je niet reageert op een geluid dat je volgens hem of haar wel gehoord móet hebben... Dan zou je Oost-Indisch doof zijn, terwijl je je van geen kwaad bewust bent.

Slechthorenden zijn 3 tot 5 keer zo vaak vermoeid als goedhorenden

Erg vermoeiend en frustrerend allemaal. Niet goed kunnen horen betekent 24 uur per etmaal hard werken. Je bent continu gespitst op het waarnemen van eventuele geluiden en de noodzakelijke reacties die je al dan niet daarop moet nemen. Uit diverse onderzoeken blijkt dat slechthorenden 3 tot 5 keer zo vaak vermoeid zijn als goedhorenden. Zouden leidinggevenden en docenten hier wel genoeg rekening mee houden naast alle andere moeilijkheden die de desbetreffende studenten en werknemers ondervinden?

Soms denkt men dat het dragen van hoortoestellen alle hoorproblemen oplost. Nou, vergeet het maar. Zelfs bij een relatief licht gehoorverlies is het bijwonen van recepties, vergaderingen of (werk)colleges een megaklus. Een doorgestuurd Youtube-filmpje beluisteren is waarschijnlijk leuker voor de afzender dan voor de hoortoesteldrager die het ontvangt.
Nog een voorbeeld: een trein waaruit plotseling alle reizigers, geïnstrueerd door een onverstaanbare klanken producerende luidspreker, naar een ander perron rennen, terwijl jij - draaiend aan de volumeregelaar - geen idee hebt wat er aan de hand is.

In deze coronatijd ondervinden mensen met gehoorverlies nog extra problemen. Spraakafzien (liplezen) is onmogelijk als de spreker een mondkapje op heeft. Tja, wat moet je dan? Vriendelijk vragen of het mondkapje even kan worden afgezet? Ongehoord.

Ook het online vergaderen via Zoom of Teams is bepaald geen sinecure. Lang niet iedere deelnemer beschikt over een goede koptelefoon met microfoon, zodat het geluid voor de slechthorende klinkt alsof de spreker in bad zit - wat misschien wel het geval is als hij of zij een virtuele achtergrond heeft gecreëerd. Virtuele achtergronden zorgen sowieso voor ruis, want het beeld is dan minder stabiel. Ook dat bemoeilijkt het volgen van de spreker.
Zoals ik al zei: als je al niet moe bent van het gehoorverlies op zichzelf, zou je van het bovenstaande nóg vermoeider raken. Maar om positief af te sluiten: je kunt je gehoorapparaten uit doen als het je allemaal te veel wordt!

Marlies de Vries

OR-lid en voorzitter van netwerk Diversiteit, Inclusiviteit en Toegankelijkheid