Bijna de helft van de 18 tot 29-jarigen ervaart de laatste tijd meer stress door financiële onzekerheid. Dat blijkt uit een onderzoek met de wat onheilspellende titel: Nationale Keuzestress Monitor. Hoewel de monsterinflatie iedereen raakt, zijn het met name jongeren die door geldnood nachtenlang liggen te piekeren. 

Uit het onderzoek blijkt dat we minder geld uitgeven, bijvoorbeeld aan festivals. Daarnaast kopen we minder vlees en lopen we de schappen met chips en chocola vaker voorbij. Zo gek is die crisis nog niet, zullen de moeders denken die nog in hun geheugen gegrift hebben dat gezond eten vroeger enkel afgedwongen kon worden door een vork met broccoli om te toveren in een vliegtuigje. 

Helaas maakt de crisis ons helemaal niet gezonder. Door geldzorgen kan een derde van de jongeren zich er minder makkelijk toe zetten om te sporten. Bovendien gaat een groot deel wel heel ver met bezuinigen: 64 procent heeft het afgelopen halfjaar een medisch bezoek uitgesteld of overgeslagen uit financiële overwegingen. Maar de laatste tijd is in mijn omgeving een nog veel revolutionairdere bezuinigingstruc bezig met een opmars. Niet betalen. 

Vorig jaar werd er voor 70 miljoen euro aan boodschappen niet gescand

Ja, u hoort het goed. Gewoon niet betalen. Het wijdverspreide succes van de zelfscankassa maakt het voor veel studenten schijnbaar heel verleidelijk om een halve kilo jongbelegen kaas ‘vergeten’ te scannen. Omdat extra personeel veel geld kost, is de controle gebrekkig. Resultaat is dat zelfscankassa’s het vooral moeten hebben van persoonlijk rechtvaardigheidsgevoel en het geloof in karma.

Of dat effectief is? In heel 2022 werd er voor 70 miljoen euro aan boodschappen niet gescand. 

Ik vind het bijzonder interessant welke mentale lenigheid bij zelfscankleptomanen ontstaat wanneer ze om verantwoording worden gevraagd. Zo heb ik meermaals gehoord dat iemand vindt dat de prijzen onredelijk hoog zijn, en dat zij/hij daarom recht heeft op "een lagere prijs". In het links-anarchistische deel van mijn vriendengroep heerst het excuus dat het grootkapitaal in de vorm van supermarkten toch al meer winst maakt dan goed voor ze is.

Het is leuk filosoferen. Moeten we de stelende klant aanwijzen als schuldige? Armoede is immers geen vrijbrief voor winkeldiefstal. Of zijn de supermarktketens zelf de hoofdoorzaak van het gejat? Hun torenhoge prijzen en zelfscankassa’s vragen er misschien wel een beetje om.
U verwacht van mij als columnist nu misschien een spitsvondig oordeel, maar dan moet ik u teleurstellen. Laat ik hier eens niemand op afrekenen. Dat mag u zelf doen.

  ILLUSTRATIE: DIDO DRACHMAN